Edirnemde | Edirne Kent Rehberi

Yağlı Güreşte Oyunlar | Edirnemde | Edirne Kent Rehberi

Yağlı Güreşte Oyunlar

Güreşteki oyunların bir tek amacı vardır: Galip gelmek

Elense, tırpan, boyunduruk, kol bastı, künde



Yağlı güreşte oyunlar ayakta ve yerde olmak üzere iki bölümde toplanabilir, ayaktaki belli başlı oyunlar şunlardır: 


A) AYAKTAKİ OYUNLAR


1- Hücum Oyunları
Elense, tırpan, budama, tek çapraz, çift çapraz,sırt çaprazı, tek ve çift dalmalar, kazkanadı, iç paça dış kazık, ayak kündesi, koltukaltı, tek dirsekle budama, çift dirsek kapma, kalçaya dalmak, ayak kemanesi ve rakibi taşımak.


2- Savunma Oyunları
İç ve dış tırpanda bacak kaçırma, çift çaprazda burun kakması, yanbaş, boyunduruk, boyundurukta dizleme, tek dalmada kurtuluş, dalarken baskı, kazkanadı boşaltması, kazkanadından sıyrılma, koltukaltına girmek, karşılıklı paça kasnak, çift çaprazda çift paça kapmak, arka çaprazdan sıyrılmak, paça kasnaktan sıyrılmak ve karşılıklı kaldırmalarda direnme.


B) YERDEKİ OYUNLAR


1- Yerdeki hücum oyunları: Sarma, tek sarma, sarmada çoban bağı, içkazık, dış kazık, dış kazıkta gerdanlama, paça kasnak, ters kepçe, sarmada kolla yaslama, oturak kündesi, diz kündesi, şak kündesi, ters sarma, iç kazık ters paça.


2- Yerdeki savunma oyunları: Sarmayı bozmak, sarmada yan kılçık, sarmada dönme, sarmada dolu paça kasnak, sarma kündede rakibin ayak bileğinden tutarak kündeye geçmek, yerde kol bastının karşılığı sarmadan dönerken gırtlaklama, sarma ve kündede dolu kalkmalar, ters kepçeden kurtulmak, şak kündesinde bilek kapmak, şakta bilek kaparak kolbastı, kemanede sırta sayvant, kemanede aşırma suretiyle kalkmak.


Oyunların tarifleri


Elense
Hasım ayakta iken rakibin dengesini bozmak maksadı ile sağ veya sol el ile ensesinden tutarak yana doğru yapılan itme hareketidir.


İç tırpan
Elense ile müşterek veya müstakil olarak yapılır. Hasmın dengesini bozmak ve düşürmek maksadı ile sağ veya sol bacağı ayakla içten yapılan darbe hareketidir.


Dış tırpan
Yine aynı maksatla hasmın ayağına bu kez dışardan yapılan çelme hareketidir.


Çapraz
Hasmın dengesini arkaya doğru bozmak ve düşürmek maksadı ile kolların rakibin koltuk altından dolaştırılmak suretiyle arkasında ve belin üzerinden parmakların içiçe kenetlenmesi halidir. Buna çift çapraz veya göğüs çaprazı denir.


Sırt çaprazı
Rakibin arkasında bulunarak onu öne düşürüp bastırmak amacı ile kolların koltuk altından geçirilip göbek üzerinde kenetlenmesi şeklidir. Bu pozisyonda rakibin havaya kaldırılıp taşınması da sözkonusu olabilir.


Dalma
Rakibi yere düşürmek amacıyla diz veya paçalardan yakalanması şeklidir. Tek paçayı yakalamak için yapılan dalmaya tek dalma, çift paçayı yakalamak için yapılan dalmaya da çift dalma denilmektedir. Dalma hareketlerinde paça veya paçalar yakalandıktan sonra rakip aniden çekilir ve bu çekilme işlemi yapılırken de rakibin omuzların yardımıyla da itilerek düşmesi sağlanır.


Kaz kanadı
Göğüs çaprazına benzer bir harekettir. Tek farkı bundan rakibin başının koltuk altında veya karnında bulunmasıdır. Bu da tek veya çift kaz kanadı olmak üzere iki ayrı şekilde yapılması mümkündür. 


Kasnak
Rakibin kasnağı yani kuşağından başparmak dışarda kalmak suretiyle yakalanması şeklidir. Vücudun ön kısmına isabet eden kısmından yakalanarak yapılan kasnağa iç kasnak, arka kısmından yakalanarak yapılan oyuna da dış kasnak adı verilmektedir.


Kazık
Kasnak hareketlerinde kol yumruk halinde kıspetin içine sokulup rakibin tutulması şeklidir. Bu da iç ve dış kazık olmak üzere iki çeşittir. Gerek kasnak ve gerekse kazık oyunları ayakta ve yerde yapılmaktadır.


Kepçe
Bir eli rakibin bacakları arasına arkadan sokma şeklidir.


Ters kepçe
Bir eli rakibin bacakları arasına ön (Kasık) tarafından sokma şeklidir. Bu pozisyonda kol manivela gibi kullanılarak rakibi yere çevirmek gerekir. Veya yine aynı elle dış kasnağından tutup göbeğe kadar havalandırmak suretiyle rakibin sırtı çevrilebilir.


Kılıç atma
Yerde duran kimse, sarma takmak, kapana almak veya herhangi bir oyun için üstüne eğilmiş rakibin iki bacağı arasına bir bacağını sokarak diğer ayağının üzerinde şiddetle kıçını ve o ayağını yukarı diker ki bu suretle rakibinin sut aşağı kapaklanmasını sağlamış olur.


Payanda
Rakibin zor bir oyunu karşısında elleri yere dayama şeklidir. Bir el ile olursa tek payanda, çift elle yapılırsa buna da çift payanda denir.


Kemane
Rakibin arkasına geçerek ellerin göğüste veya karında kilitlenmesidir. Bu esnada ayakların birbirinden ayrık ve gergin olarak arkada durması gerekmektedir.


Kemane çekmek
Kilitlenen ellerin yumruk tersiyle tazyik yaparak rakibin karnından sağa veya sola gezdirilmesidir.


Kolbastı
Dalıp paça veya bacaktan kapan rakibin aynı şekilde ayağından kapılır. Bu suretle O'nun sağ veya sol kolu bizim sağ veya sol kolumuzla bacağımız arasında sıkışıp kalacağından o kola yüklenmek suretiyle o taraftaki kalçamız üzerine oturarak rakibin bacağını şiddetle çeker ve yan tarafa aşırılır.


Tilki kuyruğu
Üstteki sarmasını boşaltıp kündelemek için asıldığı sırada alttaki o yandaki elini ters kıvırarak üsttekinin omuzundan veya çenesinden tutarak yere doğru çeker.


Köpek kuyruğu
Sarmadan dönene yapılır. Sarma takılan kimse alttan dönerken o taraftaki elle gırtlağından, çenesinden veya alnından karşılayarak sırt üstü bastırılır.


Yerde sürüme
Altta toplu duran veya oturan rakibin bir ayağı veya ayak bileği iki elle tutularak veya bir elle ayak, bir elle de dış kasnaktan tutularak yüzü üstüne sürülür. Buna saban sürmesi de denilmektedir.


Köstek
Yerde iken iki kolla rakibin bir veya iki ayağını sıkı bir şekilde sarmaktır.


Ayakla köstek
Rakibin bir ayağını iki bacak arasına alıp kilitlemektir.


Künde:
Sırt sırta, göğsü bel veya ayak tarafına dönük olduğu halde elleri rakibin biri önden, diğeri arkadan olmak üzere bacakları arasına sokup kilitlemektir. Bu şekilde yenişe "Künde atmak" denir. Yapılış tarzına göre de bir kaç çeşidi vardır.


a) Oturak kündesi: Sarmadan sonra yapılır. Sarma takılıp elin birini alttakinin belinden aşırarak kasığı önünde veya arka taraftan bacakları arasına soktuğu diğer eliyle kilitler. Sonra sarmayı çözerek beline yüklenir ve kendi tarafına çevirir.


b) Ayak kündesi: Önde ve yerde duran rakibi, yere diz çökmeden, oturak kündesindeki gibi bacaklar arasından yakalayıp göbeğe kaldırdıktan sonra sırt üstü çevirmektir.


c) Şark kündesi: Bir eli rakibin bacakları arasına arka taraftan sokar ve diğer eli de ya ensesine basarak veya dış kasnağından yakalayarak çevirmektir.


d) Bel kündesi


1) Yerde veya ayakta olur. Oturmuş vaziyette rakibin belinin iki tarafından elleri sokup göbeğinde kilitledikten sonra üstüne yüklenip yere yaslayarak belden aşağısını kaldırarak sırtını çevirmekle olur.


2) Ayakta iken yerdeki rakibin belinden kaptıktan sonra göbeğe kadar kaldırarak sırtı çevirilir.


Boyunduruk
Paça kapmış rakipten kurtulmak amacı ile bir kolun rakibin koltuk altından geçirilmesi ve rakibin kafasının koltuk altına sıkıştırarak iki elin gırtlak hizasında kilitlenmesi şeklidir. Rakip sağ koltuk altına alınırsa buna sağ boyunduruk, sol koltuk alına alındığı pozisyona ise sol boyunduruk denilmektedir. Kural olarak rakip paçaları bıraktıktan sonra boyunduruğun çözülmesi gerekmektedir.


Kolbastı
Tek dalmış olan rakibin bacakları arasından bir elin geçirilerek dışarda kalan diğer el ile kenetlenmesine denilmektedir.


Kurt kapanı
Hem ayakta ve hem de yerde yapılan bir oyundur. Rakibin arkasında iken kollar onun koltuk altından geçirilir ve ensede düğümlenir. Tek veya çift kurt kapanı olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır.


Yanbaş:
Çapraza girildiğinde, rakibin geri çekilerek, sağ veya sol kolunu çapraza alarak kola takar veya kapar, ani içten dönüşte dengesini bozar ve bir ayağı ilerde iç çengeli yapıştırarak yenmeye yanbaş denir.


C) KOMBİNE OYUNLAR


Paça kasnak
Bir el hasmın kasnağında diğer el hasmın paçasında olmak üzere onu yenmek amacıyla yerde veya ayakta yapılan bir oyundur.


Paça kazık
Bir eli rakibin paçasında diğer eli rakibe iç kazık 
vurmuş vaziyette ayakta veya yerde onu yenmek maksadı ile yapılan bir oyundur. Kazığı dıştan vurursanız dış paça iç kazık olur.


Ellerin kenetlenmesi
Her iki elin parmaklarının içe bükülerek birbirinin yakalanması halidir. Bu harekette baş parmaklar diğer elin orta parmaklan ile dördüncü parmaklan arasında sıkı sıkıya durur. Güreşte sakatlanmaya sebep olduğundan dolayı hiçbir şekilde parmaklar açılarak birbirinin arasından geçirilmemelidir.


Sarma
Önce hasmı zaptetmek, bilahare yenici bir oyuna geçmek maksadı ile ayağı rakibi ayağının iç tarafına sokup dolamaktır. Sarmaya geçiş görülmektedir. Sarmanın diğer şekli de ters sarmadır. Ters sarma umumiyetle yerde yapılır, ayağın rakibin mukabil ayağına iç taraftan dolanması halidir.


Cezayir sarması
Sarma kalçadan vurulursa buna Cezayir sarması denir. Aynca sarma tek ayakla yapılırsa buna tek sarma ,çift ayakla yapılırsa buna çift sarma adı verilir.


D) YASAK OYUNLAR


Güreşteki bazı oyunlar, hem rakibin sağlığı, hem de güreşin kuralları gereği yasaktır. Yasak oyun yapan pehlivanlar önce ihtar edilir. Harekelerine devam ettiği taktirde, hemen diskalifiye edilir.


Yağlı güreşin geleneğinde yasak oyunlar şunlardır:


1- Çift sarma( makas) vurarak rakibin üzerinde beklemek.
2- Kündede belkemiğine tazyik. Beli dirsekle zorlamak
3- Ayağı dizkapağından ters tarafa bükmeler.
4- Baldır patlatan oyunu yapmak.
5- Rakibin gözüne, kulağına, burnuna parmak sokmak.
6- Kemane çekmek, tırmalamak, ısırmak, hayaları sıkmak, 
kafa, yumruk veya tekme atmak.
7- Rakibin kolunu ters tarafa bükmek.
8- Sebepsiz yere boyunduruk çekerek rakibi boğmaya kalkmak.
9- Rakibi kasten saha dışına veya seyircilerin üzerine, meydanda güreşmekte olan diğer pehlivanların üzerine sürmek.
10-Rakibi alta alınca arkadan kazık vurarak beklemek.


Yasak oyunlar uygulanırken, hakem önce ihtar verir, oyun bozulmadığı takdirde yasak oyun tatbik eden güreşçi müsabakalardan diskalifiye eder.


E) YAĞLI GÜREŞTE CEZALAR


1- Hakemlere, seyircilere, rakibe söz veya hareketle hakarette bulunan güreşçi belirli bir süre için müsabakalardan atılır. Bu süre bazen bir yıl bazan ömürboyu Kırkpınar'a alınmamak şeklinde olabilir.


2- Müsabaka sırasında rakibiyle konuşan veya kavga edenler de Kırkpınar'a alınmayabilirler.


3- Ciddi güreş tutmayanlar, anlaşmalı güreş yaptıkları tespit edilenler Kırkpınar müsabakalarından men edilirler.

5770 kez görüntülendi. / 7 yıl önce eklendi.

  • Scroll